Türk müteahhitlerinin yaklaşık 50 yıl önce başlayan yurt dışında iş yapma serüveni son yıllarda farklı bir boyut kazandı. Geçmiş dönemlerde ağırlıklı olarak baraj, otoyol, köprü, konut, tünel, köprü, enerji santrali, ticaret merkezi gibi işlerde uzmanlaşan ve yaptıkları projelerle kendilerini kanıtlayan Türk girişimcilerin yurt dışında son yıllarda yoğunlaştığı yeni bir alan da ‘havalimanı yapım‘ işleri olarak ön plana çıkmaya başladı.
Son 25 yıl içinde 3 kıtada onlarca ülkede tamamladıkları havalimanı terminali, pist, hangar ve teknik bakım merkezi projelerinde kendilerini kanıtlayan Türk şirketlerinin, yurt dışında açılan bu tür yeni ihalelere öncelikli davet edilen kuruluşlar olması dikkat çekiyor.
Havacılık sektörünün altyapı ihtiyaçlarını tümüne çözüm üretebilecek şekilde tasarladıkları projelerle kalıcı çözümler bulma gayretindeki bu şirketler, yurt dışındaki projelerde sadece ‘yapımcı‘ değil, birçok ülkede ‘işletmeci‘ olarak da yeni bir rol üstlendi.
Havalimanı Terminal işletim konusunda uzmanlaşan Türk şirketleri, bununla da kalmayıp, duty free, yiyecek/içecek catering, güvenlik ve uçuş bilgi teknolojileri gibi tecrübelerini faaliyet verdikleri coğrafyalarda başarıyla uygulamaya başladı.
Kısacası “Havalimanı yapım ve işletimi” konusu, Türkiye’nin yurt dışı ihracatında yeni bir enstrüman olmakla birlikte, ülke ekonomisine döviz girdisi olarak da güçlü bir kalem haline dönüştü.
Türk şirketlerinin yapımını gerçekleştirdiği ve halen işletmesini yaptığı yurt dışındaki birçok havalimanının, uluslararası tarafsız kuruluşların yaptığı değerlendirmelerde çeşitli ödüllere layık görülmesi, başarının bir kanıtı olarak karşımıza çıkıyor.
Özellikle 2000’li yılların başından bu yana hem yüklenici şirket, hem de havalimanı işletmecisi konumunda bulunan Türk şirketleri her geçen gün iş hacimlerini ve sınırlarını biraz daha genişletmeye devam ediyor. TAV, LİMAK, IC İÇTAŞ, YDA, CENGİZ bu sektörde önde çıkan şirketler. Şimdi de Türkiye’nin ‘havalimanı ihracatına‘ katkı sağlayan şirketlerin kim olduğuna kısaca bir göz atalım:
TAV:
Havalimanı yapım ve işletim şirketi olarak değerlendirildiğinde ilk akla gelen şirket TAV Havalimanları Holding. Yurt içi ve yurt dışında TAV İnşaat ile birlikte birçok projesini birlikte yürüten TAV Havalimanları, halen 8 ülkede 15 havalimanının işletmesini sürdürüyor. 1997 yılında kurulmasına rağmen kısa sürede yurt içi ve yurt dışı projede yer alan şirket, dış yatırımlar için yeni arayışlarını sürdürmeye devam ediyor. TAV Havalimanları, Son KAP bildirimiyle de Kuveyt Havalimanı’na talip olduğunu açıkladı.
LİMAK:
Limak, havalimanı yatırımlarıyla da dikkat çeken şirketlerin başında geliyor. İstanbul Havalimanı projesini gerçekleştiren konsorsiyum içinde görev alan Limak, Kuveyt Havalimanı, Priştina Havalimanı (Kosova) İSG Havalimanı, Novy Urengoy Uluslararası Havalimanı , Volgograd Uluslararası Havalimanı İç Hatlar Terminali, Kemerovo Uluslararası Havalimanı, İç Hatlar Terminal Binası, (Rusya Federasyonu) gibi projelerde yer aldı.
IC İÇTAŞ:
IC Holding, son yıllarda başta Rusya, Orta Doğu, Orta Asya ve Avrupa olmak üzere dünyanın çeşitli bölgelerinde, özellikle nitelikli müteahhitlik hizmetleri yürüten bir holding. Antalya Havalimanı, King Khaled Havalimanı (Suudi Arabistan), Pulkova Havalimanı (Rusya Fed.) Varna ve Burgas Havalimanları (Bulgaristan), Ordu-Giresun, Zafer Havalimanı, İÇTAŞ’ın yapımını üstlendiği önemli havalimanları arasında.
YDA:
Ağrılıklı olarak müteahhitlik alanında faaliyet gösteren YDA Grup, havalimanı yapım ve işletim şirketleri arasında Türkiye’nin ilk şirketlerinden biri olarak göze çarpıyor.
YDA Grup’un yapımını gerçekleştirdiği bazı havalimanları arasında Dalaman Havalimanı, Türkistan Uluslararası Havalimanı, Aktau Havalimanı (Kazakistan) Boryspil Havalimanı (Ukrayna) yer alıyor.
CENGİZ İNŞAAT:
Karayolu, havalimanı, tünel, köprü̈ ve viyadük, yüksek hızlı tren, metro, baraj ve HES gibi faaliyet alanlarının yanına havalimanı yatırımlarını da ekleyen şirket, İstanbul Havalimanı İGA Konsorsiyumu içinde yer aldı. Şirket, bu proje dışında Kuveyt Havalimanı, Hawler Havalimanı (Kuzey Irak) Rize-Artvin Havalimanı, Ordu-Giresun havalimanlarının yapımını gerçekleştirdi.
